व्हिजन महाराष्ट्र फाउंडेशनचा जन्मशताब्दीवीरांचा ‘महाभूषण’ उपक्रम
। लोकजागर । फलटण । दि. 07 जुलै 2025 ।
समाजकार्यकर्ते नानाजी देशमुख यांच्या जीवनकार्याचा परिचय करून देणारे संकेतस्थळ ८ जुलै २०२५ पासून खुले करण्यात आले. हे संकेतस्थळ ‘व्हिजन महाराष्ट्र फाउंडेशन’द्वारे जन्मशताब्दीवीरांच्या प्रकल्पांतर्गत तयार केले आहे. या प्रकल्पाचे नाव ‘महाभूषण’ संकेतस्थळे असे आहे. वेबपोर्टलची लिंक – https://nanaji-deshmukh.mahabhushan.com
‘व्हिजन महाराष्ट्र फाउंडेशन’ हे १९०० ते १९३० या काळात महाराष्ट्रात जन्मलेल्या व्यक्तींच्या कार्याचा वेध घेणारी समग्र संकेतस्थळे तयार करत आहे. प्रकल्पात सुमारे तीनशे वेबसाइट तयार होणार आहेत. पैकी साने गुरुजी, स्वामी रामानंद तीर्थ, एस.एम. जोशी, व्ही. शांताराम, आबासाहेब गरवारे आणि इरावती कर्वे या सहा वेबसाईट पूर्ण झाल्या आहेत. नानाजी देशमुख यांचे संकेतस्थळ हे या मालिकेतील पुढची पायरी आहे. गोविंदभाई श्रॉफ आणि यास्मिन शेख यांच्या वेबसाइट महिनाभरात पूर्ण होणार आहेत.
नानाजी देशमुख हे महाराष्ट्रात जन्मले. पण त्यांनी मुख्यतः उत्तरप्रदेश व मध्यप्रदेश येथे काम केले. नानाजी यांचे जीवन राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाच्या मुशीत घडले. त्यांनी संघ प्रचारक म्हणून काम केले. त्यांचा भारतीय जनसंघ, जनता पार्टी आणि भारतीय जनता पक्षाच्या स्थापनेत सहभाग होता. त्यांनी साठाव्या वर्षी राजकारणातून निवृत्ती घेऊन गोंडा, बीड आणि चित्रकूट येथे ग्रामविकास प्रकल्पांची उभारणी केली.
पंडित दीनदयाळ उपाध्याय यांच्या विचारांनी प्रभावित होऊन त्यांनीग्रामविकास, स्वावलंबन आणि शाश्वत विकास या त्रिसूत्रीद्वारे काम केले. त्यांना भारत सरकारने पद्मविभूषण आणि मरणोत्तर भारतरत्न पुरस्कार देऊन गौरवले. त्यांचे ‘मैं अपने लिये नहीं, अपनों के लिये हूँ’ हे ब्रीदवाक्य होते.
या संकेतस्थळावर नानाजींच्या आयुष्यातील दुर्मिळ क्षण, कार्यक्षेत्रातील विविध टप्पे, त्यांचे विचार आणि प्रेरक कथा मांडल्या आहेत. प्रकल्प सूत्रधार गिरीश घाटे म्हणाले, की या तीनशे वेबसाइटमुळे महाराष्ट्राचा गेल्या दोनशे वर्षांचा सामाजिक व सांस्कृतिक इतिहास झळाळून उठेल आणि त्याचबरोबर मराठी समाजाचे संस्कृतिसंचित रेखले जाईल. कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या काळात या गोष्टीला फार मोठे महत्त्व आहे.
